Síðastliðið haust stóð SÍBS fyrir göngunámskeiði fyrir almenning í samvinnu við Einar Skúlason, sem er í forsvari fyrir gönguhópi sem kallast Vesen og vergangur. Það gekk svo vel að ákveðið var að efni til annars göngunámskeiðs í vor og í framhaldi af því sérstakrar áskorunar undir yfirskriftinni 100 kílómetrar á fjórum vikum.
„Ég á félaga sem hefur verið að vinna í tengslum við SÍBS,“ segir Einar þegar ég hitti hann til að forvitnast nánar um þessar gönguferðir. „Hann hafði fylgst með okkur í Veseni og vergangi og vissi af áhuga innan SÍBS um að standa fyrir námskeiðum fyrir almenning í heilsumálum.
Honum þótti upplagt að tengja okkur saman sem varð til þess að ákveðið var að bjóða upp á göngunámskeið í haust. Hugsunin var frá upphafi sú að beina athyglinni að fólki sem stundaði ekki mikla hreyfingu af einhverjum ástæðum, hvort sem það voru sjúkdómar eða eitthvað annað. Hugmyndin var jafnframt að byrja mjög létt og herða svo smám saman áreynsluna, byggja fólk upp. Það tókst mjög vel. Mig minnir að um 160 manns hafi mætt í fyrstu gönguna. Og í framhaldinu voru ávallt hátt í hundrað manns í hverri göngu sem farin var einu sinni í viku. Síðan voru margir sem héldu áfram inn í veturinn, og fóru líka að taka þátt í öðrum göngum, göngum sem þeir höfðu aldrei treyst sér í áður, en eftir að hafa farið í gegnum þetta prógramm styrktist fólk. Svo núna í vor ákváðum við að gera þetta aftur. Efndum til þess sem við kölluðum „vor- áskorun“. Byrjuðum létt og enduðum á nokkuð erfiðari göngum. Því miður setti veðrið talsvert strik í reikninginn, það var alltaf eitthvað að því, stormviðvaranir og þess háttar. Margir voru því hræddir við að fara út að ganga, en þó mættu alltaf um 30-40 manns í hverri viku.“
100 km á fjórum vikum
„Eftir þessar tvær áskoranir ákváðum við að bjóða upp á enn eina sem myndi henta öllum eða hundrað kílómetra áskorun sem tekin yrði á fjórum vikum. Sumir urðu hvumsa, þótti vegalengdin ansi mikil, en þegar maður fór að útskýra fyrir fólki að þetta væru bara 3,6 kílómetrar á dag, eða eins og þrjár ferðir milli Lækjartorgs og Hlemms, þá hljómaði það ekki eins svakalegt og í fyrstu. Það geta nefnilega langflestir gert þetta, bara mismunandi hratt og við mismunandi aðstæður, úti eða inni, í halla eða á jafnsléttu og svo framvegis. Þetta vakti mikla lukku, um 500 manns skráðu sig til þátttöku. Þessi áskorun hefur aðallega verið kynnt á Facebook og þar hefur fólk verið að pósta árangur sinn og skiptast á athugasemdum og hvatningu, og þannig skapast það aðhald sem þarf til að fólk klári dæmið. En þótt þessar göngur fari fram víða og fólk geri þetta bæði eitt og með öðrum, þá höfum við Trausti Pálsson félagi minn úr Veseni og vergangi skipulagt um 15 göngur í tengslum við átakið, svo þær hafa einnig verið í boði. Útfærslan er því með ýmsu móti en markmiðið það sama, að fólk hreyfi sig og bæti styrk sinn og vellíðan. Það er viss grasrótarstemmning í þessu hjá okkur. Hundrað kílómetra áskorunin miðast þannig við að gera eitthvað á hverjum degi, stundum gengur fólk langt, stundum stutt, en málið er að gera eitthvað daglega. Þetta voru einmitt einkunnarorð konu sem ég þekkti og lést úr krabbameini fyrir nokkrum árum: Eitthvað á hverjum degi – það var hennar regla.“
Gott form til að lifa með sjúkdómi
Einar þekkir vel gildi hreyfingar fyrir þá sem glíma við einhvern sjúkdóm og tengist sjálfur einu aðildarfélaga SÍBS. „Ég er með astma og ofnæmi og hef þurft að glíma við það vandamál frá því ég var lítið barn. Og það er skemmtilegt að þetta samstarf mitt við SÍBS skuli hafa komist á því ég uppgötvaði mjög snemma að til þess að halda astmanum í skefjum þá þyrfti ég að hreyfa mig miklu meira en þeir sem voru ekki með astma. Maður þarf að vera í svo góðu formi „Eftir þessar tvær áskoranir ákváðum við að bjóða upp á enn eina sem myndi henta öllum, til að geta lifað eðlilegu lífi með astmanum. Með því að vera í góðri þjálfun hækkar maður þröskuldinn fyrir astmaköstin. Ég hef fundið fyrir því á ákveðnum tímum á ævinni þegar ég hef slegið slöku við, og stundum jafnvel ekki gert neitt, að þá var ég fljótur að finna það í astmanum.“ Einar segir viðhorf fólks til hreyfingar hafa breyst mikið á síðustu árum. „Sérstaklega eftir Hrun. Þá fór fólk að líta sér nær og fór líka finnst mér að sjá náttúruna í nýju ljósi, hvernig hægt væri að njóta hennar jafnvel daglega. Náttúran er svo stutt frá okkur, það er svo auðvelt að fara út og njóta hennar og kostar ekki mikla peninga. Einn stuttur göngutúr úti í náttúrunni getur breytt öllum deginum, gert hann miklu bjartari og skemmtilegri og fært manni svo miklu meiri vellíðan. En það sem er mikilvægt varðandi svona átaksverkefni er ekkert endilega að þau séu góð í sjálfu sér. Þegar maður breytir um lífsstíl þá er ekki nóg að gera það fyrir einhvern ákveðinn tíma, maður þarf að gera það til frambúðar. Átaksverkefni eru góð til að koma fólki af stað en ég held að þessi verkefni, meðal annars af því þau fara fram á Facebook, þá skiptir máli að vinir þeirra sem eru að gera eitthvað sjái myndir af þeim og lesi um hvað þeir eru að gera og hvernig þeim líður og þá smitar það út frá sér.“
Þjóðleiðirnar heilla
Gönguklúbburinn Vesen og vergangur varð til af því Einar hefur svo gaman af að ganga gömlu þjóðleiðirnar. „En þegar maður er einn í slíku er alltaf vesen í sambandi við bíla og þess háttar, að komast til baka ef maður vill ekki labba þá leið líka. Mér datt þá í hug að bjóða vinum mínum á Facebook með mér í þetta. Ég ætlaði að ganga Leggjarbrjót, á milli Þingvalla og Hvalfjarðar, og vildi athuga hvort ekki væri grundvöllur fyrir því að leigja rútu og losna við þetta vesen. Menn tóku vel í þetta og við gátum leigt rútu og fórum þessa ferð. Í framhaldinu fóru menn svo að spyrja hvort við gætum ekki gert eitthvað meira og hvort við ættum bara ekki að stofna klúbb. Og ég gerði það bara, stofnaði gönguklúbb. Næsta ferð var Síldarmannagötur, úr Hvalfjarðarbotni yfir í Skorradal. Og síðan koll af kolli, það voru svo margar ferðir sem mig langaði til að fara og langar til að fara. Og dæmið gekk alltaf upp, alltaf næg þátttaka svo hægt væri að leigja rútu. Svo fórum við að fara í styttri ferðir, upp á fjöll eða meðfram ströndinni, eða hitt og þetta í nágrenni Reykjavíkur.“
Áfram í haust
Einar gerir ráð fyrir að samstarf hans og SÍBS haldi áfram. „Ég hugsa að við bjóðum aftur í haust upp á svona áskorun fyrir byrjendur, fólk sem vill komast af stað. Við viljum gjarnan halda þessu við, að vera til staðar öðru hvoru til að bjóða fólki upp á þennan valkost. Svo eru allir velkomnir að taka líka þátt í ferðum gönguklúbbsins. Flestar ferðir á vegum hans kosta ekki neitt, það getur bara hver og einn mætt þegar honum sýnist. Sumir sem byrja hjá okkur hafa einnig farið í aðra gönguklúbba, eins og hjá Ferðafélagi Íslands í prógramminu 52 fjöll, sem snýst um að ganga á eitt fjall í hverri viku ársins. Þannig var til dæmis einn sem byrjaði hjá okkur í haust sem komst varla úr sporunum á jafnsléttu – en um áramótin síðustu var hann mættur til FÍ í 52 fjöll. Svona sjáum við ótrúlegar breytingar hjá fólki, fyrir utan félagsskapinn sem er mjög góður og maður sér oft fólk eignast nýja vini, nýtt og innihaldsríkt líf.
