Hvernig er þetta eiginlega? Það má bara ekkert gerast í dag þá þarf fólk áfallahjálp og er komið með áfallastreituröskun!

Líffræðileg hönnun nútímamannsins er um 200 þúsund ára gömul og þegar fyrir 50 þúsund árum hafði homo sapiens þróað með sér alla helstu atferlisþætti nútímamannsins svo sem tungumál, listir, óhlutlæga hugsun og flókna áætlanagerð.

Hin stafræna tæknibylting hefur haft miklar framfarir í för með sér. Vandinn er sá að henni fleygir hraðar fram en færni okkar til þess að umgangast hana. Börn og unglinga þarf að vernda fyrir ofnotkun og misnotkun þessarar tækni. Ekki ríkir eining um meinsköpunarferla og greiningarskilmerki fyrir alvarlegan netávana eða netfíkn (internet addiction) en þó er um vaxandi vandamál að ræða á heimsvísu. Mestur er vandinn í austurlöndum fjær þar sem hin stafræna bylting reið fyrst í garð. Þar líta stjórnvöld á hina stafrænu tæknibyltingu sem orsök lýðheilsuvanda.

Meðferðir við ofnotkun skjátækja og tölvufíkn
Það er að rétt að byrja á því að útskýra að það eru ekki nær allir vísinda- og fræðimenn sammála um hvernig ber að skilgreina tölvu- eða skjánotkun sem skapar vandamál. Enda er þetta nokkuð nýleg tækni og því nýlegt svið félagsvísinda, að rannsaka þá hegðun sem skapar vandamál í kringum skjá- eða tölvunotkun. Ekki gerir það auðveldara fyrir að tæknin breytist svo hratt að fræðigreinarnar ná oftast ekki að halda í við breytingarnar. Þessi ágreiningur er áberandi þegar algeng greiningarviðmið á Vesturlöndum eru skoðuð. Það er nýtilkomið að til séu greiningar sem tengjast skjánotkun, þó einungis yfir það sem er skýrt sem tölvuleikjaröskun (e. Gaming Disorder). Tölvuleikjaröskun var talið eitthvað til frekari rannsókna árið 2013 í greiningarkerfi Geðlæknafélags Bandaríkjanna, DSM-5. Í greiningarkerfi sem Heilbrigðisstofnun Sameinuðu Þjóðanna (e. WHO) gefur út, ICD-11, varð tölvuleikjaröskun að opinberu greiningarviðmiði 2018. Því er ekkert undarlegt að erfitt sé að koma orðum á vandamálin og flókið að bregðast við þeim á skipulagðan hátt.

Tækninni hefur fleygt hratt fram og haft verulegar breytingar í för með sér fyrir fólk. Það kemur til dæmis fram í tölvuog skjánotkun einstaklinga, sem hefur aukist töluvert á undanförnum misserum. Hröð tækniþróun og aukin notkun samfélagsmiðla hefur breytt því hvernig fólk hefur samskipti og tjáir sig. Börn eru engin undantekning þegar kemur að þessum breytingum. Tölvuleikir hafa að einhverju leyti leyst af hólmi hefðbundna leiki sem meðal annars fela í sér meiri hreyfingu, samveru og þörf fyrir ímyndunarafl. Börn sitja nú gjarnan mikið fyrir fram skjá þar sem tölvuleikir og samfélagsmiðlar spila stórt hlutverk.

Þegar við Magnús Friðrik hittumst til að ræða um tölvuleikjafíknina rifjar hann til að byrja með upp atburð frá því í janúar árið 2007: „Klukkan var að nálgast miðnætti og við vorum samankomnir um hundrað nördar fyrir utan BT-verslunina í Skeifunni, sem þá var. Út var að koma nýr tölvuleikur – ég held bara að þetta hafi verið í eitt af fyrstu skiptum sem haldnar voru miðnæturopnanir þegar ný vinsæl vara kemur í verslanir. Þetta var tölvuleikurinn The World of Warcraft, The Burning Crusade, sem var mjög frægur og vinsæll leikur út um allan heim á þeim tíma. Ég var tólf ára gamall og örugglega yngstur þarna í hópnum. Ég var þá þegar ótrúlega mikill tölvuleikjastrákur. Ég spilaði tölvuleiki, ég spjallaði við vini mína um tölvuleiki, ég lifði dáldið mikið í tölvuleikjum. En ég gerði líka helling af öðrum hlutum, og að mínu mati var þetta ekki orðið neitt alvöru vandamál, bara áhugamál. Ég fór út í fótbolta, var í vatnsbyssustríðum með vinum mínum, ég var bara krakki.“